Trang chủ | 4C Thành Đoàn | Liên đội CĐ 6 | Liên đội 303 BG | Thông tin chung
       Giới thiệu  
       Thông tin  
       Lịch sử đơn vị  
       Phong trào viết thơ  
       Văn hóa - Nghệ thuật  
       Liên lạc - Góp ý  

CÁC NHÂN VẬT HÀI TRONG CHUYỆN DÂN GIAN VIỆT NAM – Minh Hiền.

NBT: Việt Nam xưa có một kho tàng vô cùng phong phú những câu chuyện cười hài hước và không kém phần đả kích sâu cay. Cười vì những thói hư tật xấu, cười vì những điều kì quặc trái với lẽ thường, cười đấy mà cũng răn dạy con người ta nhiều điều. Đặc biệt, những nhân vật điển hình trong truyện cười có thể có thật và không. Nhưng vẫn tồn tại trong trí tưởng tượng của người xưa, nhưng đó đều là hóa thân thành đại diện cho trí tuệ, tài năng, sự thông minh và dí dỏm của nhân dân lao động nước Việt xưa, vừa đậm đà mầu sắc dân gian, lại vừa giàu chất bác học bên trong. Các nhân vật điển hình là:

Sáu nhân vật có thật nổi tiếng nhất trong truyện cười dân gian xưa: Trạng Quỳnh, Ba Giai, Tú Xuất, Xiển Bột, Trạng Lợn và Bác Ba Phi.

1. Trạng Quỳnh

Trạng Quỳnh tên thật là Nguyễn Quỳnh (1677 - 1748), là một người có tính cách trào phúng dân gian Việt Nam nên được nhiều người yêu mến gán cho danh xưng Trạng Quỳnh, hay đả kích chế độ phong kiến thời chúa Trịnh. Chắc hẳn những giai thoại về nhân vật "quái kì" này mỗi chúng ta không ai là không từng nghe nhắc đến. Trạng Quỳnh là nhân vật được nhân dân thần thánh hóa lên từ Trạng nguyên Nguyễn Quỳnh, trở thành một ông Trạng nổi tiếng với tính cách trào lộng. Đọc Trạng Quỳnh, ta có thể giải tỏa nỗi niềm và căng thẳng giữa bộn bề cuộc sống, phì cười với những tình tiết hài hước, hóm hỉnh.

2. Ba Giai

Ba Giai có tên thật là Nguyễn Văn Giai, năm sinh và năm mất không rõ, tuy nhiên theo nhiều nhà nghiên cứu văn học, thì rất có thể ông sống vào khoảng thời gian dưới triều Thiệu Trị (1841 - 1847) và Tự Đức (1848 - 1883). Ông là con thứ ba trong gia đình nên có tên gọi là Ba Giai; Một danh sĩ Việt Nam nổi tiếng ở cuối thế kỷ 19. Ông được biết nhiều bởi tài làm thơ châm biếm mà đối tượng chính là các quan lại tham nhũng, các người trọc phú. Trong giai thoại dân gian, ông được biết đến như là một người trong cặp bài trùng Ba Giai - Tú Xuất. Ba Giai được người đời nhớ đến bởi những trò đùa tinh nghịch, quậy phá sắc sảo, bừa bãi mà lại châm biếm chua cay, đến nỗi  đương thời có câu:

Hễ ai mà nói dối ai,
Thì mồng một Tết, Ba Giai đến nhà.

Những giai thoại của hai ông một thời được lưu truyền sâu rộng ở miền Bắc, được dân gian hưởng ứng, xem là những câu chuyện để giải trí, mua vui. 

3. Tú Xuất

Tú Xuất tên thật là Nguyễn Đình Xuất (người gốc làng Chuông, Xã Phương Trung, huyện Thanh Oai Hà Tây Cũ) là một nhân vật có thật sống vào cuối thế kỷ XIX ở Việt Nam. Nhắc đến Ba Giai thì không thể không kể đến nửa còn lại của cặp bài trùng " Ba Giai - Tú Xuất" . Giai thoại "thứ nhất Ba Giai, thứ hai Tú Xuất" được người đời vô cùng yêu thích. Tú Xuất là một người thông minh, tri thức hơn người nhưng hay gặp thất bại trong khoa cử, từ đó sinh ra tính hay bông đùa, trêu cợt, đặc biệt là đả kích vào những thói hư, tật xấu và những tiêu cực đương thời .Đặc biệt phổ biến là những mẩu chuyện về ông với phong cách cá tính, thích trào lộng và hay bày ra tình huống quái ác khiến đối tượng bị "chiếu tướng" phải dở khóc dở cười hay những giai thoại đầy mưu mẹo, lấy của quan tham chia cho dân nghèo. Từ việc căm ghét bọn "chó săn tay sai, nịnh bợ Tây" dùng lời thơ trào lộng chế giễu chúng, Ba Giai đã cùng Tú Xuất biểu lộ thái độ bất bình, không chấp nhận cái trật tự xã hội đó bằng trí tuệ theo cách riêng của mình để đánh gục uy thế của chúng bằng cách phơi trần bản chất và bộ mặt thực của chúng ra trước đông đảo quần chúng..

4. Xiển Bột

Xiển Bột là chắt của Trạng Quỳnh, tương truyền khi mới sinh ra, Xiển mặt vuông chữ điền, tai to như tai phật, mồm rộng, mắt sáng. Người ta gọi Xiển là Xiển Bột vì quê Xiển ở làng Hoằng Bột.

Xiển Bột nổi tiếng trong dân gian vì những câu chuyện cười dí dỏm, châm chiếm đã kích vào những thói xấu của xã hội, những quan lại, cường hào chuyên hiếp đáp dân lành. Những câu chuyện hài hước được kể lại cho thấy ông không những trừng trị bằng trí tuệ đối với các đối tượng quan lại, cường hào mà thậm chí còn hí lộng đến cả người đứng trên muôn người là nhà vua.

5. Trạng Lợn

Cũng như nhiều nhân vật khác như Trạng Quỳnh hay Ba Giai-Tú Xuất, Trạng Lợn xuất hiện như một nhân vật trào phúng, đả kích những thói hư tật xấu của bọn quan lại. Ngoài ra, Trạng Lợn còn là một nhân vật khôi hài bởi có rất nhiều câu chuyên để mua vui, khiến người đọc có thể ngả nghiêng cười. Cả cái nghề làm thịt lợn của ông cũng mang đến cho cuộc đời những chuỗi cười khi thì bôi bác, lúc lại hào hứng nghiêm túc, làm đảo lộn mọi điều; Ngay cả ông trời là đấng tôn nghiêm, cũng trở thành trò cười cho thiên hạ qua những câu chuyện của Trạng Lợn.

Cho đến ngày nay, các nhà sử học vẫn khó có thể xác định chính xác và đầy đủ danh tính của Trạng Lợn. Có nguồn cho rằng trạng Lợn là Trạng nguyên Nguyễn Nghiêu Tư, nguồn khác cho rằng ông tên là Dương Đình Chung. Tuy nhiên, tất cả đều thống nhất rằng thời kỳ mà Trạng Lợn sống là đời vua Lê Thánh Tông.

Ngoài cái tên rất nổi tiếng trên, Trạng Lợn còn có vài tên khác như Trạng Bói (do có tài đoàn mò mà trúng) hay Trạng Dừa. Cái tên Trạng Dừa này là dựa theo sách Địa dư của Ngô Vi Liên. Ông cho rằng Trạng Lợn được sinh ra tại làng Mạnh Chư, tục gọi là làng Dừa thuộc huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.

6. Bác Ba Phi

Nhân vật nguyên mẫu của Bác Ba Phi là nghệ nhân Nguyễn Long Phi (1884-1964). Ông vốn là một nông dân tại huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau, vốn có khiếu kể chuyện rất phong phú và đặc sắc, được nhiều người ưa thích. Trong cuộc sống cơ cực, ban ngày phải đi khẩn hoang, cày cuốc ruộng vườn, nhưng đến ban đêm, ông thường tham gia tụ họp đờn ca, và được bà con trong xóm mê tiếng ca và nể trọng tính tình vui vẻ, bộc trực, khẳng khái, đặc biệt là những câu chuyện kể và cách kể truyện lôi cuốn người nghe của ông.

Bốn nhân vật “ảo” nổi tiếng nhất trong truyện cười dân gian xưa: Thằng Bờm, Lý Toét & Xã Xệ và Bang Bạnh.

1. Thằng Bờm

Thằng Bờm là một nhân vật truyền thuyết được lưu truyền lâu đời tại Việt Nam, đây được coi là một trong số những nhân vật tiêu biểu nhất cho dòng văn học dân gian. Nhân vật này được miêu tả với nhiều tính cách khác nhau, thường được biết đến như một người khờ khạo, vụng về và chất phác, bên cạnh đó cũng có tài liệu cho rằng Thằng Bờm là một cậu bé chăn trâu mồ côi cha mẹ tinh nghịch, tốt bụng và ham học hỏi.

2&3. Lý Toét & Xã Xệ
Lý Toét và Xã Xệ là hai nhân vật chính trong loại tranh cười cùng có mặt lần lược trên cá trang báo Ngày Nay và Phong Hóa, theo chủ trường "cười cợt để sửa đổi phong hóa” của Tự Lực Văn Đoàn, về một nền phong hóa giao thời Việt, Pháp, nử Đông nửa Tây, nửa phong kiến, nửa thực dân, nơi mà cụ Tú Xương đã ghi lại rằng: "Trên ghế bà đầm ngoi đít vịt, Dưới sân ông cử ngỏng đầu rồng.”

4. Bang Bạnh: Có vai trò quân bình vóc dáng và tính tình của hai nhân vật còn lại, trừ cặp mắt lươn ti hí. Y vốn làm nghề hộ đê vì có tật ngủ đứng, hễ đâu có việc là xấn xổ đặng húp phần. Tên y là Biện, được phong chức bang tá nhưng người làng đọc trại Bang Bạnh để lỡm. Nguyên khi bà mẹ trở dạ, mơ thấy thần nhân cho cái thang gãy, thế là chửa ra y. Đây là nhân vật hiếm khi xuất hiện trên báo nhất, có thể vì đặc điểm kém hoạt kê và bị độc giả ghét nhất, làm cho ít người nhớ.

Minh Hiền – Sưu Tầm.


Hình minh họa sưu tầm từ Internet. Xin cám ơn các tác giả.



CÁC TIN TỨC KHÁC :
THÁNG TƯ VỀ NỖI NHỚ MIÊN MAN ... !!! Hoang Son (2023-04-20)
KÝ ỨC MỘT THỜI THANH XUÂN SÔI NỔI: Nhớ một người con gái... Đào Đình Tuấn. (2023-02-15)
Thơ THAY LỜI TRI ÂN MỪNG NGÀY HỌP MẶT - Ngọc Hương (2022-05-07)
HẠNH PHÚC ĐÊM XUÂN - Cindy Huong (2022-01-10)
MÓN QUÀ DÀNH CHO ANH NGÀY QUỐC TẾ ĐÀN ÔNG - Cindy Huong (2021-11-19)
TÌNH HỒNG TẶNG ANH – Cindy Hương (2021-11-06)
THƯ GỬI CHO ANH MÙA DỊCH - Cindy Huong. (2021-07-16)
Thơ: THIÊN THẦN ÁO TRẮNG – Biendenkk. (2021-07-13)
KỶ NIỆM MỘT THỜI ĐOÀN VIÊN TRONG THANH NIÊN XUNG PHONG - Cindy Huong. (2021-04-18)
TẢN MẠN CÙNG VỚI ĐỒNG ĐỘI - Phan Tùng Châu (2021-03-28)

web counter
web counter
  Bản quyền thuộc Câu lạc bộ Cựu TNXP TP.HCM
  Địa chỉ: 760 lầu 2, Trần Hưng Đạo, Phường 7, Quận 5, TP.HCM

Phát triển web:    Đông Nam Á