Câu Lạc Bộ Cựu Thanh Niên Xung Phong TP.HCM

Gần đây, có những bài viết về Thanh niên xung phong và cái kẻng! Những câu chuyện thú vị của tác giả Huỳnh Thanh (C 403 -Tổng đội 4 Đakmil) và Huỳnh Lệ (Liên đội Kiên Gan 2 -Tổng đội KTM). Trang Web đã sưu tầm và tái đăng, xin giới thiệu cùng bạn đọc. NBT.

Có một vật dụng mà Anh Em TNXP nào cũng nhận thấy điều này, trong các doanh trại của các đơn vị đều có nó. Mà nó ở gần BCH mới ghê chứ, đâu có xa xôi gì, ta để ý tới ngay cột cờ của BCH nào cũng vậy. Nó được đặt chễm chệ gần cột cờ, đó là cái kẻng của BCH C. Như luật bất thành văn, mọi người trong C đều tự giác và chấp hành tuyệt đối, cho dù lòng không khỏi phục. Phải công nhận ai mà sáng kiến ra nó cũng đơn giản và hiệu quả. Nó có khi là cái mâm xe tải bị hư, hoặc là vỏ bom hay mảnh bom đạn còn sót lại ở những hổ bom xưa, trong một lần đi lao động vô tình kiếm được. Còn vật dụng còn lại, góp phần tạo nên tiếng kẻng huyền thoại của các đơn vị là cây rựa bị gãy chui, mất tác dụng để tra vào cán, làm cán để dễ cầm chặt cây sau bao lần góp sức cùng với con người. Trong một lần đi lao động bị trở thành phế thải, nằm im lìm lặng lẽ ở xó xỉnh nào đó. Một ngày đẹp trời được sống lại với nhiệm vụ mới là tạo nên âm thanh càng lớn càng tốt.

Thật vậy! Giữa đêm khuya thanh vắng, tiếng kẻng được đánh lên vang dội khắp nơi giữa rừng già Đakmil. Mọi người sống và làm việc theo tiếng kẻng một cách nghiêm túc, thức dậy cũng theo tiếng kẻng, đi lao động cũng theo nó, tập họp đơn vị, hết giờ lao động. Thậm chí đi ngủ cũng vậy, chả một ai thắc mắc hay khiếu nại gì và tự hỏi, nếu một ngày mà không có tiếng kẻng đánh lên, chắc cuộc sống của TNXP sẽ bị ngưng lại. Tiếng tiếng kẻng mà Anh Em TNXP ghét nhất là tiếng kẻng báo thức. Mà cũng đúng thôi, trời Đakmil là xử lạnh lắm, cho khi mỗi khi anh em ngủ say đang mơ đẹp, nằm trùm mền ngủ say. Cái hơi ấm được nằm cuộn lại trong cái mềm ấm áp, hoặc đang mơ một giấc mơ đẹp thì Giàng ơi! Một tiếng kẻng lòng lộng vang lên xé nát giấc mơ đẹp, làm sao ai mà không tiếc rẻ cho được. Nói công bằng một chút, có ghét rồi cũng có thương, tiếng kẻng mà nói ra thì các bạn đều thích thú, đó là tiếng kẻng báo hết giờ lao động. Anh em chỉ mong chờ đợi tiếng kẻng này vang lên lâu lắm rồi, càng thích thú và yêu mến hơn nữa là tiếng kẻng của trực ban C đánh lên báo giờ cơm đã đến. Nó vang lên một cách êm đềm nhất cho dù hồi sáng mọi người đều ghét nó khi nó báo thức cho Anh Em dậy và tập họp tập thể dục buổi sáng. Như thành thông lệ, nghe riết cũng quen dần, thiếu nó thấy sao sao đó thầm nghĩ nếu không có nó giúp cho Anh Em TNXP chúng mình thì không biết ra sao nữa?

Có thương, có ghét. Thương là lúc mệt mỏi cuối giờ nghĩ lao động và lãnh cơm về ăn. Ghét nhất là đang mơ màng ngon giấc buổi sáng mà tiếng kẻng vang lên đinh tai nhức óc. Lúc đó chỉ muốn nó tịt cho rồi...

Ba hồi kẻng báo thức được trực ban của C đánh vang lên giữa đêm khuya thanh vắng. Tiếng vang lên của nó như được xoáy sâu vào trong óc của từng người, mà thiệt anh em đang chìm vào giấc ngủ say. Nhiều người còn đang mơ thấy mình đang cùng với người yêu đi chơi vui vẻ, hoặc là đang thấy mình đang ở SG ngồi chơi với anh em nhậu nhẹt ăn uống thoả thích. Bỗng nhiên bị tiếng kẻng phá đám, công nhận tiếng kẻng tạo ra cái âm thanh ghê gớm của hai vật bằng sắt nghe chát chúa. Như đã được lập trình sẵn trong đầu, mình tung cái mền rồng mỏng lét ra khỏi và la lớn: “Dậy đi, Luân, Khanh, Lợi, Nghĩa,Thành, nhiều em khác, . . .” Chỉ còn 5 phút nữa là kẻng tập họp C sẽ vang lên, quân sự hóa nhanh, gọn, lẹ xếp mùng mền cho ngăn nắp nhe. Gọi Việt Dũng, ông kiểm tra lại coi ai chửa dậy, ông lấy nước tạt cho tui nhe. Đúng như vậy mới vừa nói xong thì tiếng kẻng tập họp C đã vang lên, từ chỗ A mình ở cho tới sân BCH C dài khoảng 50m chứ ít ỏi gì đâu. Luận bàn về tiếng kẻng, cái mâm xe tải không biết ai có công mang về đặt tại cạnh cột cờ của BCH C. Nó có tự bao giờ, mà khi mình mới gia nhập vào TNXP thì đã thấy nó nằm im lìm tại chỗ này, bên cạnh còn có một vật rất chung tình với nó là cây rựa bị gãy trui. Hai vật này nó vô tri vô giác, nhưng cả C đều phải nghe lời răm rắp không dám ý kiến gì hết trơn. Một năm anh em được thoát khỏi sự điều khiển của nó, đó là được đi phép Tết và phép thường niên. Khi mà được ở nhà, nhà mình cách doanh trại của một đơn vị bộ đội đóng quân, gần sáng tiếng kẻng lại vang lên, theo quán tính mình bật dậy, ngó khung cảnh chung quanh sao mà lạ quá, mới chợt nhận ra là mình đang ở nhà nên nằm ngủ tiếp, mãi vài ngày sau mới quen dần . . .

ĐỜI SỐNG THEO TIẾNG KẺNG - Huỳnh Lệ (Liên đội Kiên Gan 2)

Một ngày của TNXP là một ngày sống theo tiếng kẻng. Kẻng có thể là một cái mâm xe tải bị thải, có thể là một cái lưỡi cuốc hết xài...Nói chung là một cái gì đó bằng kim loại để có thể dùng một thanh kim loại khác như rựa, dao, búa... gõ vào kêu lên càng to càng tốt để báo cho mọi người biết đã đến giờ làm gì đó.

Nhiệm vụ gõ kẻng là của trực ban, thường là Tiểu đội trưởng, hoặc Tiểu đội phó của các tiểu đội đảm nhiệm, mỗi tiểu đội trực một ngày. Trực ban có nhiệm vụ gõ kẻng vào những thời điểm đã ấn định trong ngày, thường là như sau:

- 5 giờ : báo thức, để anh em dậy vệ sinh cá nhân, chuẩn bị cho một ngày mới.

- 6 giờ : báo cơm sáng, để các tiểu đội cử người xuống bếp ăn nhận phần mang về.

- 7 giờ : tập hợp đại đội để sinh hoạt, triển khai công tác trong ngày.

- 7 giờ 30 : báo giờ lao động, các tiểu đội cứ theo nhiệm vụ đã phân công mà thực hiện.

- 11 giờ 30 : báo hết giờ lao động, mọi người có thể dừng tay để nghỉ ngơi, thư giãn.

Giờ giấc có thể linh hoạt một chút, tùy ngày. Tuy nhiên, vì thời ấy đồng hồ thuộc dạng hàng hiếm, nên thường Trực ban hay lắng nghe tiếng kẻng của Liên đội mà gõ theo. Các đội khác cũng ở gần đó, nên cứ đến giờ là nghe rộ lên xung quanh bốn bề tiếng kẻng nhanh chậm đủ kiểu.

Tùy tâm trạng và tính cách của trực ban mà tiếng kẻng có nhiều trạng thái khác nhau khi thì thong thả, ngân vang, lúc thì hối hả, vội vàng.

Chán nhất là tiếng kẻng báo thức khi đang say giấc nồng, mộng đẹp dở dang.

Thích nhất là tiếng kẻng báo hết giờ lao động để được thư giãn, tha hồ tám với đồng đội, đọc sách, vui chơi, ca hát...

Còn sợ nhất là tiếng kẻng báo hành quân đêm. Nó dồn dập liên hồi như tiếng trống ngũ liên báo cướp, đang ngủ say cỡ nào cũng phải bật dậy gom hết mùng mền tư trang dồn vào bòng hoặc ba lô, rồi nhanh chóng chạy ra xếp hàng... Nếu bỏ quên thứ gì là bị trực ban tịch thu, rồi kiểm điểm là thiếu tác phong quân sự.

Nhờ vậy mà ai cũng phải gọn gàng mọi lúc mọi nơi, không dám bày bừa bãi, lung tung...

Tiếng kẻng không thánh thót mời gọi như tiếng chuông nhà thờ, không trầm mặc , sâu lắng như tiếng chuông chùa... âm thanh của nó rất đỗi đời thường nhưng là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của TNXP.

Hình minh họa sưu tầm trên internet và FB Nguyễn Văn Nghĩa. Xin cám ơn các tác giả.