NHÂN NGÀY MÙNG 10 THÁNG GIÊNG NHẮC VỀ VĂN HOÁ NAM BỘ - Sưu Tầm

Những năm gần đây, cứ sắp đến ngày 10 tháng giêng, rộ lên chuyện ngày cúng vía Thần Tài và phong tục mua vàng cầu mong may mắn và tài lộc sẽ đến. Chuyện tín ngưỡng và văn hoá thực hư ra sao? Xin trân trọng giới thiệu một số nét Văn Hoá Nam Bộ cùng bạn đọc. NBT.

Thần Tài – Theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Thần Tài (財神 / Tài thần) là một vị thần trong tín ngưỡng Việt Nam và một số nước phương Đông. Đây là vị thần theo quan niệm dân gian sẽ đem lại tiền tài, may mắn. Người ta thường vẽ ông hình một người mặt đen, râu rậm, tay cầm roi, cưỡi cọp đen. Dân gian còn gọi ông là Tài Bạch Tinh Quân (財帛星君) hay Triệu Công Nguyên Soái (趙公元帥). Người đời vẽ ông trên một cái đĩa làm bằng kim loại trên bàn thờ để thờ cúng. Người Việt thường thờ ông Thần Tài vào ngày mồng 10 tháng giêng Âm lịch.

Theo truyền thuyết Trung Hoa, thần tài gồm 5 vị tương ứng với 5 hướng Đông Tây Nam Bắc và Trung tâm. Bao gồm: Trung Bân Tài Thần 中斌財神 Vương Hợi 王亥 (Trung), Văn Tài Thần 文財神 Tỷ Can 比干 (Đông), Phạm Lãi 范蠡 (Nam), Võ Tài Thần 武財神 Quan Công 關公 (Tây) và Triệu Công Minh 趙公明 (Bắc). Thần tài cũng được đánh đồng với vương thúc Tỷ Can, vị trung thần bị Trụ Vương hại chết theo lời xúi giục của Đát Kỷ.

Ở Việt Nam

Hoạt động tín ngưỡng thờ cúng Thần Tài ở Việt Nam của người Việt rất khác với người Trung Quốc, cùng thờ ông Thần Tài nhưng tại Việt Nam, nhất là ở miền Nam, ông Thần Tài được thờ chung bàn thờ với ông Địa và bàn thờ được đặt thấp ở nền nhà huớng ra cửa chính (không như người Trung Quốc), lễ vật thờ cúng cũng giản dị và tùy tâm. Theo nguyên lý Đông Bình - Tây Quả, nên đặt lọ hoa bên tay phải, đĩa trái cây bên tay trái. Ngày Mồng 10 tháng Giêng, tức là ngày Mồng 10 Tết Nguyên đán được người Việt chọn làm ngày thờ thần tài đầu năm hay còn gọi là ngày vía Thần Tài.

Vào ngày vía Thần Tài, nhiều cửa hàng, xí nghiệp, cơ sở buôn bán, người kinh doanh buôn bán sẽ khai trương, mở hàng, bán mì xưa, có nơi còn tổ chức múa lân có ông địa tại cơ sở kinh doanh, nhiều người còn đốt vàng mã. Trong dịp này nhiều người dân còn tấp nập, đổ xô đi mua vàng vào ngày vía Thần Tài, món cá lóc nướng hay còn gọi là cá lóc vía Thần Tài là món ăn được người dân Nam Bộ ưa chuộng để cúng Thần Tài. Trong dịp này, nhiều người dân ưa chuộng trước cúng sau ăn món cá lóc nướng. Ở Việt Nam còn có Đền thờ Thần Tài tại Đà Nẵng với Lễ hội Thần tài cầu may mắn dịp đầu năm mới.

Sách Đại Nam quấc âm tự vị của Huỳnh Tịnh Của

Xuất bản năm 1895, phần giải nghĩa chữ Vía đã ghi nhận thành ngữ Mồng chín vía Trời, mồng mười vía Đất: Ngày mồng 9, mồng 10 tháng Giêng thói tục hay cúng Trời, cúng Đất, hiểu là ngày Trời Đất sinh.

Vì vậy, dù có tín ngưỡng và theo phong tục tập quán VN cũng nên sàn lọc, cập nhật kiến thức, để làm cho tốt. Không bắt chước người Hoa, quá mê tín. Ngày mồng 10 tháng Giêng nên cúng Trời, cúng Đất, hiểu là ngày Trời Đất sinh. Kính tri ân Ô. Bà Tổ Tiên và người khai hoang khẩn đất, đã giúp gia đình có được miếng vườn, thửa ruộng, nhà ở, cơ sở kinh doanh buôn bán,  . . . Các con cháu người mạnh khoẻ. Cầu nguyện tài lộc cho gia đình!

Kính chúc mọi được Tài – Lộc theo mơ ước, nhất là những ai kinh tế còn khó khăn. Việt Nam ta sẽ “Dân Giàu – Nước Mạnh”.

Trung Trí – Sưu tầm.

Hình minh hoạ sưu tầm trên Internet. Xin cám ơn các tác giả.