HOÀN CẢNH VÀ TƯ DUY

• HOÀN CẢNH VÀ TƯ DUY.
• HOÀN CẢNH TÁC ĐỘNG LÊN SUY NGHĨ CỦA MỖI NGƯỜI.

HOÀN CẢNH VÀ TƯ DUY

Lúc trở về làm việc lại trong các cơ quan hành chánh sự nghiệp, tôi thi thoảng có nghe các thủ trưởng tâm sự, họ thích tuyển người có quá trình sống trong tổ chức vũ trang hay bán vũ trang, vì họ có tác phong kỷ luật, đảm bảo giờ giấc, và đúng hẹn đôi khi như cái máy, đâu ra đó, giờ nào việc nấy, không nề hà giờ giấc, khó khăn gian khổ (dù là do thời tiết gây ra), hể phải đi là đi, dĩ công vi thượng. Đây là một nếp sống rất tốt đi bất cứ nơi đâu tổ chức cần, dũng cãm  (không phải là làm liều …nhắm mắt đưa chân) và rất kỷ luật về giờ giấc, không than van kèn cựa.

Theo tôi được biết quá trình hình thành nhân cách, cá tính ( mà gieo cá tính thì gặt số phận) theo từng lứa tuổi,

1/ Từ lúc ra đời đến 10 tuổi là chịu sự giáo dục của gia đình, theo gương mẫu của gia đình, là “tiên học lễ hậu học văn”, phải lễ phép từ nhò “Con chào Ông, con chào Bà”, tôn ti trật tự kính trên nhường dưới, gia đình hòa thựan, phải thật thà làm lỗi phải biết xin lổi và hứa sữa chữa, thật thà dễ thuyết phục mọi người, gian dối trước sau gì cũng lộ, lộ một lần người ta sẽ suy diễn bản chất mình là không phù hợp với cộng đồng và có thể bị tấy chay khỏi cộng đồng (người gian dối sẽ tự cô lập mình ra khỏi công đồng). Phảỉ biết chọn bạn mà chơi, không đi chơi về quá khuya

2/ Từ 10 tuổi đến 15 tuổi là chịu sự giáo dục ngoài gia đình, hình thành nhân sinh quan, chọn sống theo lý tưởng sống ngoài gia đình hay mãi mãi chịu lệ thuộc, chịu sự quản lý của gia đình. Đó là do môi trường giáo dục ở trường học và giáo dục ở trường đời

Trường Huỳnh khương Ninh của tôi thỉnh thoảng cũng có tổ chức sinh hoạt dã ngoại (trước đây gọi là đi cắm trại), vì đi đông người nên trường tôi mượn trường tiểu học ven rừng cho các nữ sinh nghĩ qua đêm, còn các nam sinh thì căng lều ngũ trong rừng. Cuộc sống tập thể dã ngoại dạy cách triển khai quân và gom quân khi có còi lệnh hay cờ lệnh. Ngày nay thấy các trường tổ chức cho học sinh tắm biển, theo kinh nghiệm bản thân …”khi tan hàng thì khó kiếm”…nếu không có tập dượt trước, không thể gom quân nếu …có đứa nào ham chơi, lạc ra khỏi tập thể

3/ Từ 15 tuổi trở đi, là đã hình thành nhân cách và cá tính…sau này rất khó thay đổi (ví dụ nhỏ thôi : đó là tuổi nghiện thuốc, nghiện rượu, nghiện xì ke ma túy, nghiện cờ bạc, cá cược, ăn chơi trác táng). Từ 15 tuổi đến 20 tuổi là chuẩn bị vào đời, một số đã biết tham gia sinh hoạt đoàn thể như đoàn thanh niên CS, ngày xưa là hướng đạo sinh…là sống cuộc sống tập thể, sinh hoạt dã ngoại, sinh hoạt từ thiện.

Trong giai đoạn này tham gia công tác tư thiện, lòng nhân ái thương người như thể thương thân, điều này không có nghĩa là cho tiền như cho con cá…. mà giúp người ta tạo cái cần câu, …hoặc giúp người khác bằng chia sẻ sức lao động sữa căn nhà dột…không nên nghĩ có tiền mới làm từ thiện, nếu nghĩ như thế thì làm sao vận động nhiều người lam công tác từ thiện. Ở nước ngoài muốn học ngành y phải nộp giầy chứng nhận  tham gia các hoạt động xã hội khi còn là học sinh phổ thông như làm tình nguyện viên tại bệnh viện hay nhà dưỡng lão, viện cô nhi…

4/ Sinh hoạt tập thể Đây là chuyện không phải ai cũng làm được. Sinh hoạt gia đình thì ai cũng có dịp trãi qua một cách tự nhiên gần như vô ý thức. Nhưng sinh hoạt tập thể là hành động có ý thức, có tự nguyện, có lý tưởng giúp đở những người có hoàn cảnh neo đơn như cô nhi viện…như sinh hoạt mùa hè xanh sống gần dân, tìm hiểu cuộc sống nhân dân vùng sâu vùng xa, giúp đở họ xây dựng các công trình công cộng như cầu cống, đường sá nội đồng, khám chữa bệnh… Có gần dân mới hiều dân và thấy trách nhiệm của những sinh viên may mắn được học hành đến nơi đến chốn sau này là rường cột cho tổ quốc, qua thực tế đó phát sinh lòng yêu nước yêu dân, tự tạo cho mình lý tưởng cao đẹp, vì nhân dân quên mình, vì nhân dân đấu tranh, anh em ơi vì nhân dân quên mình

5/ Sự khác nhau giữa sinh hoạt gia đình và sinh hoạt tập thể;sinh hoạt gia đình là sống hoàn toàn lệ thuộc gia đình. Dân ta có câu: cá không ăn muối cá ươn, con cải cha mẹ trăm đường con hư. Cha mẹ nào cũng mong con sung sướng trong sự đùm bọc của cha mẹ, cha mẹ quản lý và chỉ đạo mọi thứ, và buộc con phải làm theo, con phải học nghề gì, con phải lập gia đình với ai, và con tránh các hoạt động quốc sự (hoạt động mang tính chính trị, xã hội) Sinh hoạt tập thể là sinh hoạt mang tính xã hội, mang một phần tính thoát ly khỏi gia đình như hoạt động chính trị trong thời gian trước giải phóng (chấp nhận tù đày, tra tấn để dành hòa bình độc lập, chống đế quốc và tay sai) mà chính cha mẹ lại phải thăm nuôi con trong trại giam, …vào chiến khu ...đi bộ đội, ….tham gia TNXP. Sống trong tập thể tức là sống trong hoàn cảnh sống chết có nhau, nên nhường nhịn nhau, đóng góp xây dựng nhau, giúp đở nhau, vì sống gần nhau nên hiểu nhau từng ly từng tí, ai hòa đồng ai tự cô lập mình vì né tránh công việc nặng tìm kiếm công việc nhẹ, ai có tư tưởng cơ hội chủ nghĩa…tìm mọi cách thoát ra sớm hay chao đảo vì không chịu nổi trường kỳ kháng chiến trong môi trường gian khổ.

Bài minh họa : Tôi đã từng là hướng đạo sinh tôi quen với sinh hoạt tập thể, các trò chơi tập thể, (lúc đầu thấy mắc cở sau quen dần) nên thấy chuyện sinh hoạt tập thể là chuyện bình thường.

Lâu lắm rồi, trong một dịp làm từ thiện  (nấu ăn) tại cô nhi viện An Lạc do Đoàn sinh viên Phật tử tổ chức chúng tôi có mời anh Bùi văn Đức, anh là hướng đạo sinh thứ thiệt, cùng sinh hoạt với anh chị em sinh viên Phật tử, anh bày trò chơi kiểu hướng đạo sinh, bắt anh em mỗi người phải nhảy cà tưng. Một số sinh viên Phật tử không quen với trò chơi này…anh Đức quên mất mình là ai (anh Đức là khách mời), anh nói ai không chơi thì cắt bửa ăn trưa. Vài anh em sinh viên Phật tử phản ứng, “chúng tôi không cần ăn cơm trưa tại đây”.

Anh Đức “không biết người, không biết ta” quen ra lệnh kiểu hướng đạo sinh đàn anh.

Anh Đức đã “đi lộn tiệm” rồi, không phải ai cũng quen sinh hoạt tập thể kiểu hướng đạo sinh.

(xin nói thêm BS Bùi văn Đức sau đó làm BS chuyên khoa chấn thương chỉnh hình của BV Bình Dân, làm việc rất có trách nhiệm và có y đức).

Kết luận : Không phải ai cũng chịu sống tập thể, sinh hoạt tập thể, huống hồ gì sinh hoạt tập thể của các anh chi tham gia các hoạt động chính trị, xã hội, đầy nguy hiểm trong vòng vây của cảnh sát chìm.

BS Thiều

HOÀN CẢNH TÁC ĐỘNG LÊN SUY NGHĨ CỦA MỖI NGƯỜI

Không ai tốt mãi hay không ai xấu mãi.

Người tốt hôm nay chưa hẳn là người tốt của ngày mai.

Có thể khi sống cô lập với xã hội họ tốt (nhân chi sơ tính bổn thiện), nhưng khi họ hội nhập vào xã hội, các mối liên hệ chằng chịt biến họ thành người…không giống như xưa.

Các tục ngữ thường nghe :

Có thực mới vực được đạo

Phú quí sinh lễ nghĩa,

Bần cùng sinh đạo tắc.

Giàu đổi bạn sang đổi vợ

Con người có bản chất tham sân si, nếu chúng nó không có môi trường thích hợp, chúng nó không phát triển. Khi có môi trường thích hợp, chúng nó bùng phát như lửa gặp xăng dầu, làm cho người ta mù mắt… quên mất luật nhân quả…không cảnh giác với chuyện tù tội… Họ liên kết trong các phe có lợi ích nhóm, bao che cho nhau… Nhưng sau cơn mưa trời lại nắng và mây mù sẽ tan… dưới ánh sáng của mặt trời và trăm tai nghìn mắt của quần chúng nhân dân… không có điều gì là bí mật, là dấu diếm được… Lúc đó hối hận là đã muộn mất rồi.

Các tục ngữ này ngụ ý …. mọi suy nghỉ của một người đều… vì sự sống còn của người đó. Nhưng con người có thể kềm chế tham sân si bằng tự rèn luyện, bằng sống có lý tưởng, sống đơn giản, dám hy sinh, giàu lòng nhân ái (thương người như thể thương thân), luôn nêu gương tốt dù phải chịu đôi chút thiệt thòi (thượng chánh hạ nghiêm; thượng bất chánh hạ tắt loạn).

Mọi suy nghĩ của một người tùy hoàn cảnh và thời điểm cụ thể mà thay đổi, nói cách khác người tốt hôm nay chưa hẳn là người tốt của ngày mai.

Khi chọn thủ quỷ, Giám đốc nào cũng chọn người trung thực, hầu hết thanh niên, sinh viên  mới ra trường  là người trung thực vì họ chưa bị thử thách trước cám dổ của tiền bạc.

Khi được phân công làm thủ quỷ, tiền bạc luôn sẳn bên mình, nếu Giám đốc không có chế độ kiểm tra , kiểm quỷ định kỳ…thì một ngày nào đó người tốt trở thành người xấu … khi bản thân họ sa vào hoàn cảnh, thời điểm cụ thể cha mẹ phải nhập viện, khiến họ cần mượn một số tiền lớn  (một phần có lổi của Giám đốc là buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra kiểm quỹ định kỳ để phát hiện kịp thời hành vi phạm tội).

Hoàn cảnh thời điểm cụ thể kết hợp với các điều kiện cần và đủ, cơ hội và vận may quyết định suy nghĩ của mỗi người.

Cùng một hoàn cảnh thời điểm cụ thể hai người khác nhau có suy nghĩ khác nhau,

Sự khác nhau đền từ …ai là người có hay không có …. các điều kiện cần và đủ, cơ hội và vận may.

Thấy người ta thành công, ta tìm cách học hỏi nhưng… không thể bắt chước… vì sao ?

Có những tình huống mới lạ, ta không khả năng xử trí,…. vì nó chưa từng xảy ra trong quá khứ để chúng ta “ôn cố tri tân”, hoặc luật cung cầu đã thay đổi, nhất là cung nhiều hơn cầu.

Nói nào ngay, phải tìm học cái thất bại của người khác mà học…. vì trên đời này có ai sung sướng gì khi phải thất bại… thế mà họ đã thất bại, có khi phải phá sản, tù tội hay tự tử…tại sao,???

MUỐN ĐỔI ĐỜI TỪ NGHÈO SANG KHẤM KHÁ CHỈ CÓ MỘT CON ĐƯỜNG DUY NHẤT LÀ BẰNG MỌI CÁCH HỌC ĐẾN NƠI ĐẾN CHỐN, phải có bằng cấp, dù nó chỉ là chiếc vé vào đời, muốn đổi đời …. phải có tay nghề vững chắc… chuyển chuyện HỌC HỎI HIỂU HÀNH thành tay nghề vững chắc.

Nhận thức từ học , hỏi, hiểu kết hợp lý luận … chuyển thành hành động …tác động vào thực tế…. thực tế  sẽ trả lời một cách khách quan, không thiên vị ai cả…. rằng nhân thức và lý luận đúng hay sai qui luật của thế giới tự nhiên.

ĐIỀU ĐÁNG NÓI XẢY RA TRONG NGÀNH Y DÙ NÓ CHỈ LÀ THIỂU SỐ

Lúc còn trẻ , ở vùng sâu vùng xa , do HOÀN CẢNH KHÓ KHĂN VỀ Y TẾ, các học sinh  giỏi nuôi ước mơ thành Bác sĩ để phục vụ cha mẹ, gia đình và địa phương, một nguyện vọng chính đáng, được nhà cầm quyền địa phương ủng hộ bằng cách cử tuyển vào trường Đai học Y (cử tuyển là được vào học mà không qua thi tuyển để sau tốt nghiệp về địa phương làm việc) với điều kiện học sinh đó là tờ cam kết đồng gởi cho chánh quyền địa phương và trường Đại học, sau tốt nghiệp trở về phục vụ cho địa phương.

Khi về Thành phố vào Trường Đại học y, HOÀN CẢNH SỐNG ĐÃ THAY ĐỔI, là sinh viên y khoa rất nhiều gia đình có chức quyền và nhiều gia đình giàu có sẳn sàng cưu mang với ý đồ HAI BÊN CÙNG CÓ LỢI.

Đến khi tốt nghiệp thành Bác sĩ, một lần nữa HOÀN CẢNH THẬT SỰ ĐỔI ĐỜI, và được hậu thuẩn của gia đình có chức quyền và gia đình giàu có, tân Bác sĩ có việc làm tại Thành phố và nhập hộ khẩu Thành phố sau khi cưới vợ hay lấy chồng ( gốc người Thành phố).

KHI CON NGƯỜI CỐ TÌNH QUÊN HAY CHỐI BỎ QUÁ KHỨ NGHÈO KHỔ VÀ LỜI CAM KẾT TRỞ VỀ ĐỊA PHƯƠNG PHỤC VỤ (tờ cam kết đồng gởi chính quyền địa phương và trường Đại học về chuyện phân công về địa phương).  TỜ CAM KẾT LÀ CHỨNG CỚ ĐỂ ĐỊA PHƯƠNG RA VĂN BẢN CỬ ĐI HỌC MÀ KHÔNG PHẢI THI TUYỂN – CỬ TUYỂN) thì rất dễ trở thành thấy thuốc thiếu y đức, thiếu trách nhiệm, thiếu thật thà và vô cãm trước nổi khổ của bệnh nhân.

XU HƯỚNG GIÀU ĐỔI BẠN SANG ĐỔI VỢ CŨNG XUẤT PHÁT TỪ HOÀN CẢNH VÀ THỜI ĐIỂM CỤ THỂ SAU ĐỔI ĐỜI

KHOA HỌC KHÔNG MANG YẾU TỐ ĐẠO ĐỨC :

Khẩu súng là sản phẩm của khoa học nó dùng để bắn chết kẻ thù, nhưng nếu chủ nhân nó mất cảnh giác để súng bị cướp cò, súng có thể bắn chết chủ nhân.

DO ĐÓ KHOA HỌC CẦN ĐẠO ĐỨC, NHƯ NGÀNH Y CẦN Y ĐỨC, tức là thầy thuốc phải dám hy sinh, dám chịu trách nhiệm, không đổ lổi cho yếu tố khách quan, sống thật thà, có lòng nhân ái (thương người như thể thương thân), cần tránh các hành vi vô cãm đối với người nghèo khó

Ông cha ta có cân NHẤT THẾ Y TAM THẾ SUY nhằm vào các thấy thuốc thiếu y đức, thiếu lòng nhân ái, thiếu trách nhiệm và vô cãm trước nổi đau của bệnh nhân.

XÂY CỌC MÓNG VỮNG CHẮC TRƯỚC KHI XÂY NHÀ CAO TẦNG

Các bạn tôi làm nghề xây dựng nói nhà càng cao thì cọc móng càng phải vững để tránh tình trạng nghiên hay sập nhà do lún , sụp. Phải chăng thành quả là ngôi nhà, thành quả lớn thì nhà lớn thành quả nhỏ thì nhà nhỏ.

Phải chăng đạo đức con người là nền móng, là bệ đở cho các thành quả, nếu nến móng yếu, thành quả to….theo qui luật của thế giới tư nhiên, ngôi nhà trước sau gì cũng sập…

BS Thiều

Ảnh minh họa - Nguồn: sưu tầm từ Internet