TRUNG ĐỘI BIỂN HỒ - Ghi chép của Nguyễn Văn Nghĩa

Đây là bài viết đăng trong cuốn sách "Một Thời Chân Đất", Nhà XB Tổng Hợp TPHCM, quý 1/2021. Tác giả Nguyễn Văn Nghĩa, cựu TNXP Liên đội 303 Tổng đội 3 Biên giới. Được sự chấp của tác giả, bài viết được tái đăng vì nhu cầu văn hóa TNXP và của Bạn đọc. Xin trân trọng giới thiệu và chân thành cám ơn. NBT.

Giữa “sự sống và cái chết” đôi khi chỉ là sợi dây mong manh. Đó là tình cảnh của bộ đội Việt Nam và TNXP lúc tham gia chiến tranh biên giới Tây Nam, giải phóng đất nước Campuchia thoát khỏi chế độ bạo tàn Khmer đỏ. Riêng với TNXP, có một trung đội biết thêm “nghề” ngư phủ ở xứ người và cho đến khi về đến Sài Gòn, họ mới biết mình còn sống và ăn mừng đúng kiểu thời chiến.

Sau ngày giải phóng Phnom Penh 07.01.1979, Liên đội TNXP 312 (Tổng đội 3 Biên giới) chuyển qua phối thuộc với Đoàn 476 Công binh và được lệnh rút hẳn một trung đội (gần 40 anh em, Trung đội trưởng là anh Huỳnh Ngọc Chơn) đặt dưới sự điều động trực tiếp của Cục Hậu cần Quân khu 7. Từ thời điểm đó, BCH Liên đội không biết anh em mình đóng quân ở đâu và làm nhiệm vụ gì.

Đến khi TNXP được lệnh về nước thì BCH LĐ 312 nhận quyết định khẩn của Mặt trận 479 lên Biển Hồ (Tonle Sap) đón nhận trung đội này về. Lúc này liên đội đang phối thuộc với Tiểu đoàn 1 Đoàn 476 làm đường, sửa chữa công trình giao thông ở tỉnh Oddar Mean Cheay giáp Thái Lan và lên đường về trước. Thế là chỉ còn một mình tôi và một giao liên quá giang xe bộ đội từ nơi đóng quân (gần tỉnh lỵ Sam Rong) qua Siem Riep tới nơi trung đội này đang công tác. Đến nơi, mới biết suốt mấy tháng trời anh em được phân công đi . . . đánh cá.

Hàng ngày, khoảng 4 giờ sáng là anh em phải lên tàu của ngư dân bản địa, tàu chạy ra khơi chỉ thấy toàn nước là nước, không thấy bờ ở đâu (biển mà). Mặt biển hồ êm ru. Tàu chạy đến khoảng 7 giờ sáng thì đến ngư trường. Kinh nghiệm cho biết, khi thấy trước mũi tàu nơi nào mặt nước đen ngòm, lăn tăn sóng là tiến tới thả lưới vì đó đúng là vị trí tập trung rất nhiều cá.

Lúc đầu anh em rất sợ khi phải nhảy xuống giữa mênh mông sông nước. Thế rồi từ ngại ngùng chuyển thành ngạc nhiên thú vị khi biết ở ngoài khơi rất xa vậy của biển mà mực nước chỉ ngang ngực. Mọi người giống như đi bộ trong ao nước cạn. Hai tàu căng lưới rồi kéo về phía trước, anh em đi sát theo phía sau, mỗi người trang bị một khúc cây và nhiều sợi dây rừng. Khi hai tàu tiến vào vùng nước có cá thì anh em xúm lại thu hoạch, dùng cây đập đầu cá cho nó chết rồi lấy dây xỏ xuyên qua mang, đeo lên người. Chừng nào sợi dây này đầy cá thì quăng lên tàu, lấy dây khác làm tiếp. Thông thường chừng 2 giờ chiều thì tàu đầy cá, anh em lên tàu trở vào bờ, chiều tối thì cập bến.

Ở doanh trại có một nhóm phụ trách làm sạch cá, xẻ ra phơi khô làm thực phẩm cho bộ đội. Giữa Biển Hồ toàn là cá lớn, mỗi con chừng vài ba trở lên, phần lớn là cá lóc và cá tra. Hồi mới đến, anh em ăn cá tươi rất ngon miệng, về sau phát ngán luôn.

Đến ngày lên xe bộ đội về Việt Nam, anh em TNXP ai cũng lộ rõ niềm vui pha lẫn sự hồi hộp, vì khi ấy tàn quân của Pon Pot vẫn rình rập ở đâu đó. Mỗi người được trang bị đầy đủ súng ống để tự vệ trên suốt chặng đường về. Đến 6 giờ chiều thì xe tới thủ đô Phnom Penh. Anh em bộ đội chốt chặn đầu cầu Sài Gòn (ở Phnom Penh có chiếc cầu mang tên Sài Gòn do bà con Việt kiều đặt, tiếng Khmer là Chba Om Pau) đề nghị cho xe dừng lại, đợi sáng mới tiếp tục di chuyển vì ngại xe chạy ban đêm không an toàn. Thế nhưng anh em TNXP nôn nóng lắm rồi, nhớ nhà quá chừng, hội ý nhất trí . . . đi về luôn trong đêm! Thấy vậy, bác tài là bộ đội cũng đồng lòng. Thấy không thể “kìm hãm sự sung sướng” của anh em TNXP, mấy anh bộ đội kiểm soát chốt chặn cho xe “tới luôn bác tài”. Suốt hành trình từ Phnom Penh về Việt Nam, chúng tôi luôn trong tư thế chĩa súng ra hai bên đường, sẵn sàng nhả đạn nếu bị Khơ me đỏ phục kích.

Tới cửa khẩu biên giới Mộc Bài (Tây Ninh), xuất trình trình giấy tờ, xe qua địa phận Việt Nam một đoạn đường ngắn thì dừng lại. Anh em TNXP với đủ loại trang phục của: TNXP, bộ đội và có cả quân phục của. . . Khơ me đỏ (ai có gì mặc nấy) đồng loạt xuống xe. Không ai bảo ai, anh em tự chạy qua phần ruộng hoang hai bên đường,  cúi xuống hôn mảnh đất biên giới quê hương và có người đã khóc.

Xe tiếp tục lên đường qua cầu Gò Dầu (Tây Ninh) chừng 3 giờ sáng thì dừng lại. Anh em tạm nghỉ ngơi, tự kiếm tiệm quán ăn uống, nhưng lúc đó còn quá sớm, thèm ly cà phê mà chưa có tiệm nào mở cửa bán. Thế là cả trung đội nhịn thèm, tiếp tục lên xe tiến về TP. Hò Chí Minh. Xe đến địa phận Củ Chi thì anh em hứng chí chĩa súng lên trời bắn ăn mừng, làm náo động cả một vùng ven. Báo hại Huyện đội Củ Chi cho người phóng xe jeep chạy rượt theo để ngăn không cho anh em bắn tiếp nữa.

Trời sáng, xe chở chúng tôi về đến Hóc Môn, vào doanh trại Trường Quân sự Quang Trung - nơi hội quân của Liên đội 312 và nhiều liên đội TNXP khác trở về từ chiến trường K. Anh em tay bắt mặt mừng và giao nộp tất cả vũ khí cho bộ đội quản lý. Vài ngày sau, Đoàn cải lương Thanh Nga lên biểu diễn phục vụ tuồng Tiếng trống Mê Linh. Anh em vỗ tay hoan hô như sấm dậy.

(Ghi theo lời kể của một thành viên trong BCH Liên đội 312 - Tổng đội 3 Biên giới).

N.V.N

Hình minh họa đúng như trong sách “Một thời chân đất” đã in. Xin cám ơn các tác giả.